Rasmiylar ushbu fondni Rahmon “muhim muammolarni hal qilish” uchun foydalanadigan imkoniyat deb bilishadi. Bunga, ehtimol, byudjet mablag‘lari hisobidan shakllanadigan, millat yetakchisi ixtiyorida bo‘lgan va aholi tomonidan nazorat qilinmaydigan fond hisobidan zamonaviy tadbirlar kiradi.
2021 yilda Tojikiston rahbarining zaxira fondining davlat byudjetidagi hajmi 404 million somoniy (38 million dollardan ortiq) miqdorida belgilandi. Bu 2020 yilga nisbatan 20$ million ko‘pdir.
“Davlatni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi qonunga ko‘ra, prezidentning zaxira fondi davlat byudjeti daromadlari hajmining 2% miqdorida belgilanadi va bu mablag‘lar Rahmonning buyrug‘i bilan sarflanadi.
Shu bilan birga, Rahmonning go‘yoki fond yordamida amalga oshirayotgan xayriya ishlari shunchaki uning imidjini mustahkamlash uchun ПР kampaniyasi ekanligi aniq. Prezident o‘z fondidan biroz pul berayotganini keng jamoatchilik eshitgach, ko‘pchilik bu uning cho‘ntagidan deb o‘ylaydi. Media xodimlari esa ushbu effektni biroz kuchaytiradi.
Rivojlangan mamlakatlarda, shunga o‘xshash mablag‘lar mavjud bo‘lsa ham, muxolifat prezidentga o‘z obro‘sini davlat byudjeti hisobidan yaxshilashiga yo‘l qo‘ymaydi. Ammo bu yerda fond prezident tomonidan nazorat qilinadi va hech qanday ko‘rinishda parlamentga hisobot bermaydi.
Shaffoflikning yo‘qligi, ayniqsa, mamlakat har yili byudjet kamomadiga duch kelganda, savollarni tug‘diradi. Faqatgina 2020 yilda Tojikistonning byudjeti 39 million dollarga yaqin zarar ko‘rdi. Bu yil esa deyarli shuncha mablag‘ Raxmon fondiga yo‘naltirildi.
Bu narsa huddi kinoda bosh aktyor, senariy muallifi va rejissyori o‘zingiz bo‘lgandek gapda.