“O‘tkan kunlar” asari tarjimasi muallifi Mark Riz vaʼda qilingan mablag‘ to‘lanmaganligi haqida maʼlum qildi

Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” romanini ingliz tiliga tarjima qilgan Mark Rizning aytishicha, besh oydan buyon buyurtma bergan o‘zbek tomoni Prezident nomidan vaʼda qilingan to‘lovni to‘lamagan. Unga kitobning 1000 nusxasini O‘zbekistonning xorijdagi elchixonalari uchun sotib olish haqida vaʼda berishgan, lekin bu ham amalga oshmagan. Vazirlar mahkamasidagi Davlat tilini rivojlantirish departamenti vakili bu masala “kun tartibida” turganini aytdi.

Abdulla Qodiriyning “O‘tgan kunlar” romanining tarjimasi muallifi Mark Riz (“Gazeta.uz” bilan intervyuda), prezident Shavkat Mirziyoyev nomidan vaʼda qilingan to‘lov besh oydan o‘tgan bo‘lsada to‘lanmaganini aytgan. Bu haqda u Tvitter sahifalarida O‘zbekiston Prezidentiga yuborilgan qator postlarida maʼlum qilgan.

Tadqiqotchi ijtimoiy tarmoqda faqat o‘zbek adabiyoti va madaniyatini targ‘ib qilish uchun akkaunt (akkaunt nomi @uzbekmodernist) ochilganini va bu kanaldan hukumatning alohida aʼzolarning noto‘g‘ri xatti-harakatlariga eʼtibor qaratish yoqimsiz ekanligini taʼkidladi.

AQSH Harbiy-dengiz akademiyasi Mintaqaviy tadqiqotlar markazining sobiq rahbari, oilasining davlat xizmatidagi faoliyati bilan faxrlanishini va davlat pulini suiisteʼmol qilinishiga yo‘l qo‘yib bo‘lmasligini taʼkidlagan.

“Besh oy oldin, siz menga katta haq to‘ladingiz va O‘zbekistonning chet eldagi elchixonalariga sovg‘a sifatida tarqatish uchun“O‘tkan kunlar”ning 1000 nusxasini sotib olishni vaʼda qildingiz”, – deb yozadi Mark Riz.

“Men may oyida Toshkentdan ketishimdan bir kun oldin, sizning hukumat aʼzolaringiz Abdulla Qodiriyning nabirasi va mening ishimga hech qanday aloqasi bo‘lmagan do‘stim Xondamir Qodiriy bilan bog‘lanib: “Men Prezident Mirziyoyev bilan yetti daqiqada uchrashaman va u tashrifi davomida Markga qancha pul to‘laganimizni bilmoqchi. Biz Markga pul bermadik. U kechira va unuta oladimi?”, – tarjimon O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi vakilining so‘zlarini keltiradi.

“Sizning xodimingizga mening javobim: “Siz prezident Mirziyoyevga yolg‘on gapirishni so‘rayapsizmi? Boring-e. “Bu javobdan so‘ng, sizning xodimingiz do‘stimni qo‘rqitdi … Men bunday o‘zgarishdan hayron bo‘ldim. Bir kun oldin men janob Sultonov bilan uchrashdim (Xayriddin Sultonov, prezident maslahatchisi – tahr.), Men unga o‘z taklifimni aytdim va uning yuqori professionalligiga ishonch hosil qildim”, – deya qayd etdi tadqiqotchi.

Mark Rizning xulosasiga ko‘ra, bu holat “yuqori rahbariyatning saʼy-harakatlari korrupsion vositachilarning harakatlari bilan buzilgan” degan har doimgi muammoni aks ettiradi.

AQSHga qaytgach, uni Yozuvchilar uyushmasi va Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat tilini rivojlantirish boshqarmasi vakillari bilan Зоом qo‘ng‘irog‘iga taklif qilishdi, unga hamda uning tarjimasidagi 1000 ta kitob sotib olishni, shuningdek, unga Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetida yiliga 20 ming dollar maosh bilan ishlash taklif qilingan.

“Men bu taklifni rad etishga majbur bo‘ldim, chunki men bunday maoshga ishlay olmayman”, dedi u.

Mark Rizning aytishicha, bu qo‘ng‘iroq paytida do‘stini qo‘rqitib, to‘lovni “kechib yuborishni va unutishni” so‘ragan o‘zbekistonlik rasmiy ham ishtirok etgan.

“O‘g‘lim bilan Toshkentga ko‘chib o‘tish, o‘zimni xavfsizligimni sizga yolg‘on gapirishni so‘rab, keyin do‘stimga tahdid qilgan odamga ishonib topshirilgani menga yoqmadi. Aynan mana shu odam gonorar taqsimlash va kitob sotib olish uchun javobgardir”, deb yozadi u prezidentga murojaat qilib.

“Bilasizki, oxirgi uch yil davomida men Navoiy universitetida bepul onlayn dars berganman, o‘nlab intervyu berdim, o‘nlab maʼruzalar o‘qidim, deyarli barcha sayohatlarimni o‘z hisobimdan to‘ladim. Men juda hafsalam pir bo‘ldi. Biroq, davom etishimga O‘zbekistondagi odamlar turtki bo‘lishdi. Sizning qo‘llab-quvvatlashingiz menga turtki berdi. O‘zbekistonda halol odamlar ko‘p. Lekin bir yoki ikki kishi sizning islohotlaringizni osongina obro‘sizlantirishi va chalkashtirib yuborishi mumkin. Vositachilarning korrupsiyasi, janob Sultonovni – professionalning obro‘sini tushiradi, va bundan ham ko‘proq sizning kelajagingizni O‘zbekiston uchun qurishga harakat qiladi”, – taʼkidlagan tarjimon.

“Bu islohotlar muvaffaqiyatsiz bo‘lmasligi kerak. Sizning maʼmuriyatingizdagi halol odamlarga muvaffaqiyat qozonish imkoniyatini berish kerak”, deb yozgan Mark Riz, korrupsionerlarni to‘xtatish uchun bu bayonotni berishga majbur ekanini qo‘shimcha qildi.

Mark Riz “Gazeta.uz” ga bergan intervyusida bank hisob maʼlumotlarini yuborganini, lekin hozircha O‘zbekistondan hech qanday pul o‘tkazmalari kelmaganini aytdi. U, shuningdek, unga 2020 yilda berilgan “Do‘stlik” ordeni bilan bir qatorda pul mukofoti ham to‘lanmaganini taʼkidladi.

“Amazon orqali o‘tgan vaqt mobaynida 1000 ta nusʼhadagi kitoblarni sotib olinganida edi ushbu platformaning algoritmi tufayli sezilardi va bu o‘zbek adabiyotini targ‘ib qilishga xizmat qilardi”, – dedi u.

Gazeta.uz yozuvchilar uyushmasi va Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat tilini rivojlantirish departamenti vakillari bilan bog‘lanib, sharh olindi.

“Bu masala hozir kun tartibida va rahbariyat bilan muhokama qilinmoqda”, deb javob berdi bo‘lim vakili.